Verschillende visies

Openheid is nodig om nieuwe vormen van kerkzijn te ontwikkelen. Tegelijk zijn we niet de eersten die ons afvragen wat kerkzijn eigenlijk inhoudt. Hoe is door anderen hierover nagedacht?

Rooms-Katholieken

Bij de Rooms-Katholieken speelt ‘apostolische successie’ een belangrijke rol. Dat betekent dat het belangrijk is dat het ambt van bisschop steeds is doorgegeven, al vanaf de apostelen. Dat begon met de Petrus en dit ging vervolgens door van generatie op generatie. Dat waarborgt dat de juiste leer wordt doorgegeven. Je ziet dit bij een priesterwijding: dan legt een bisschop de handen op een priester. De priester kan daarna namens de bisschop een eucharistieviering leiden. De kerk kent een duidelijke hiërarchie, dit noemen we een ‘episcopale’ manier van kerkzijn.

Reformatie

Vanuit de reformatie zijn er drie belangrijke kenmerken voor kerkzijn: de verkondiging van het Woord, de sacramenten (doop en avondmaal) en de tucht. Aan de kerk wordt in gezamenlijkheid leiding gegeven, want het ambt van predikant is niet het enige ambt. Naast hem of haar staan de ouderlingen en diakenen. Samen vormen zij de leiding, opkomend vanuit de gemeente én als een tegenover. Dit noemen we ‘presbyteriaal-synodaal’. Het gaat om oudsten (presbyters) en synode (samenkomst).

Evangelischen

Bij evangelische gemeentes en pinksterkerken is er weer een wat andere visie. Meestal benadrukken zij de gemeenschap: het samenkomen van gelovigen en dat iedereen wat bij kan dragen, het ‘priesterschap van alle gelovigen’. Dat is een congregationalistische manier van kerkzijn, waarbij de nadruk ligt op de congregatie: op de samenkomst van de leden.

Van oudsher spelen bij het nadenken over kerkzijn ook de notae ecclesiae een belangrijke rol. Het gaat dan om vier kenmerken van de kerk: eenheid (betrokken op elkaar en op Christus), heiligheid (afgezonderd en toegewijd aan God), katholiciteit (de kerk is van alle tijden en alle plaatsen) en apostoliciteit (verbonden met de leer van de apostelen en net als hen erop uit gezonden).

Bij het nadenken over nieuwe vormen van kerkzijn, is het goed om dit mee te nemen in je achterhoofd. Dat is behulpzaam in het contact met andere kerken. En het serieus nemen van dit nadenken over de kerk, dat draagt er ook er bij dat jouw pioniersplek geen sektarische trekjes krijgt, maar in verbinding staat met het grotere geheel van de kerk en de christelijke traditie.

>> Terug naar het artikel over kerkzijn ontdekken.