‘Ik had zo graag die baan…’, ‘ik heb zo diep verlangd naar een kind…’, ‘ik hoopte zo een partner te vinden…’, ‘ik wilde dat ik gezond was…’. Iedereen kent in zijn leven het verdriet om de dingen die er niet zijn. Vaak denken we dat we ons daar maar gewoon bij neer moeten leggen. Dat lukt alleen niet zomaar. Ook om wat er niet is, kun je rouwen.
Regelmatig voer ik, net als veel van jullie denk ik, een goed gesprek met iemand. Over de mooie dingen in het leven, maar vaker ook over de verdrietige dingen. Rouw en verlies. Het hoort bij het leven, maar het is zo lastig te accepteren. Als je iets of iemand verliest, verandert je hele wereld. Je moet jezelf als het ware opnieuw uitvinden. Wie ben ik zonder diegene, wie ben ik in deze nieuwe omstandigheden? Hoe laat je heel voorzichtig los wie en wat er was en hoe mag, wil en kan je verder? Herinneringen, foto’s, verhalen die je kunt delen, dat maakt dat het een beetje dragelijk wordt, dat er iets blijft bestaan van wat was. Je leven ligt overhoop, maar er zijn steunpilaren en hoekstenen die je helpen om het langzaam weer op te bouwen.
Misschien nog wel lastiger is het rouwen om iets dat er nooit geweest is. Rouwen om een onvervuld verlangen. Het is een gemis dat je maar moeilijk met iemand kunt delen, want het is er nooit geweest. Anders dan een concreet gemis, en tegelijk ook wel vergelijkbaar. Hoe kun je zo’n gemis recht doen, hoe kun je toch ruimte maken voor je eigen rouwproces en je verzoenen met dat wat je nooit zult hebben of bereiken? Hoe vind je in deze situatie steunpilaren en hoekstenen om je leven weer op te bouwen?
Er zijn geen standaard antwoorden op deze vragen, maar praten helpt.
Nee, dat is niet nieuw, best cliché, maar ook erg waar.
Benoemen wat je meedraagt aan verdriet, er lucht aan geven, helpt om ruimte te vinden. Soms kun je samen zoeken naar een ritueel of symbool dat helpt om verder te leven. Want rouw hoort bij het leven, daar mag je ruimte aan geven en tijd voor nemen.
Ook als pionier.
PS Dit speelt ook bij pioniersplekken die moeten stoppen. Je had een droom, maar die blijkt niet haalbaar te zijn. Dat is verdrietig en dat doet pijn. Je wordt er bozig van misschien, je zoekt schuldigen; een ander, jijzelf, de omstandigheden? Naast het evalueren en terugkijken, moet er ook gerouwd worden. Heb je daar hulp bij nodig? Wil je weten hoe je dat als team kunt doen? Neem gerust contact met me op.
