Met een groepje gemeenteleden bestudeerde ik deze zomer het boek Handelingen. Terwijl anderen met de caravan achter de auto richting het zonnige Zuiden trokken, gingen wij met Petrus en Paulus op reis. Het werd een boeiende ontdekkingstocht door bekende en minder bekende verhalen. We constateerden soms ook dat een wel erg grote afstand in de tijd ons scheidt van de eerste gemeenten. Sommige gebeurtenissen deden ons vreemd aan. Maar we lieten ons ook weer opfrissen door de missionaire spirit van de eerste christenen. Petrus en Paulus werden gedreven door een Geest die ons blijft intrigeren en inspireren. Ze overbrugden een indrukwekkende afstand en wisten heel wat grenzen en barrières te slechten.
Het deed me terugdenken aan een verkendag over pionieren in de Protestantse Kerk, waar ik onlangs bij aanwezig was. Als ‘gewone’ gemeentepredikant in een dorp was ik nieuwsgierig naar wat er op dat vlak gebeurt. Pioniers zijn mensen uit de Protestantse kerk die op een nieuwe manier zoeken naar kerkzijn. En ze doen dat vooral met het oog op mensen die de weg naar de kerk niet of niet meer weten te vinden. Met allerlei initiatieven, pioniersplekken, proberen ze op een nieuwe manier als kerk aanwezig te zijn. Ik leerde over oude kloosters die een nieuwe bestemming krijgen als plek van rust en bezinning. Het ging over leefgemeenschappen, festivals, of alternatieve vormen van kerkdienst. Sommige van die pioniersinitiatieven werken heel goed, ze sluiten goed aan bij de verlangens en behoeften van onze tijdgenoten. Andere initiatieven moeten na verloop van tijd weer worden bijgesteld, of zelfs gestopt. Niet alles werkt, maar dat geeft ook niet. De grondhouding is steeds dat het de moeite waard is om nieuwe wegen met het evangelie in te slaan. De oude en vertrouwde vormen van kerkzijn hebben hun waarde, maar altijd weer moet de blik ook op de toekomst gericht blijven. De tijd zal dan wel uitwijzen wat blijvend is.
Niet lang daarna hoorden we op zondagmorgen uit Handelingen 2 ook van Petrus en zijn toespraak op de Pinkstermorgen. Het was pionieren op het eerste gezicht voor Petrus. Het trof me hoe aansprekend Petrus omgaat met andersgelovigen. Vanuit een liefdevolle houding gaat hij het gesprek aan. En dat doet hij pas nádat hij een vraag heeft gekregen. De mensen vragen zich bij alle bevreemdende gebeurtenissen af: ‘wat heeft dit toch te betekenen?’ Petrus sluit dan mooi aan bij die nieuwsgierigheid. Hij loopt de mensen niet voor de voeten met antwoorden waar ze niet om hebben gevraagd. Ze zien het voor hun ogen gebeuren, en Petrus hoeft zich daar alleen maar bij te voegen. En zo werkt het meestal, tot op de dag van vandaag. De Geest maakt een nieuw begin in het leven van mensen, vaak nog voordat de kerk het heeft kunnen zien. Dat is overigens niet anders in ‘mijn’ dorpskerk dan in de nieuwe pioniersplekken. Waar de Geest aan het werk gaat, is alles een kwestie van opnieuw beginnen. Lang geleden en ook nu. Ik ga graag met de pioniers mee van start.
ds. Willem Roskam, predikant protestantse gemeente ‘Lux Mundi’ te Lexmond
De uitdaging voor de kerk van vandaag is om in dat spoor verder te trekken. Aan de slag in de eigen directe omgeving, soms in het klein aansluiten bij wat er al is, soms vernieuwend en pionierend, met experimentele vormen van kerk-zijn. Wilt u daar meer over horen en ontdekken wat er in uw context mogelijk is? Bezoek één van de verkendagen pionieren.
Tekening: Theo Poot, Kerk in Zoetermeer