Interculturele communicatie is lastig. Zo kom je bij een Syrisch gezin even wat brengen en is de verwachting meteen dat je blijft eten. Ook al heb je geen tijd. Dat voelt helemaal niet gastvrij, eerder als dwingend. Hoe kom je daar dan weer weg? Zonder te eten en zonder mensen beledigd achter te laten?
Zaterdag 27 januari vond de eerste bijeenkomst plaats van het nichenetwerk voor multiculturele pioniersplekken. De pioniersplek CrossCulture in Nieuwegein opende zijn deuren en zorgde voor een hartelijke ontvangst. Een Iraans stel dat sinds kort in Nederland verblijft, bereidde een grootse maaltijd uit hun geboorteland. Zeven pioniersteams hebben elkaar gesproken over de uitdagingen van interculturele communicatie. Hans Euser (Intercultural Church Plants) verzorgde een inhoudelijk thema over interculturele communicatie. Daarnaast was er vooral gelegenheid voor onderlinge uitwisseling van ervaringen en vragen.
Interculturele communicatie is lastig. Er bestaan een aantal modellen om menselijk gedrag en hun onderlinge uitwisseling te verklaren. Natuurlijk loop je daarmee het risico allerlei personen over één kam te scheren, maar in grote lijnen geeft het inzicht in waarom we doen wat we doen. Communicatie tussen verschillende culturen kan spannend zijn en vragen oproepen. Hebben we het allebei over hetzelfde? Eigenlijk heb ik geen flauw idee wat je echt denkt. Sarah A. Lanier heeft een boekje (Waarom zijn wij anders?) geschreven waarin ze het verschil tussen warme en koude culturen toelicht. Nederlanders behoren tot een koude cultuur waar privacy, taakgericht werken en directe communicatie belangrijk zijn. Dit zijn heel andere waarden dan de relatiegerichtheid, indirecte communicatie en collectiviteit van warme culturen.
Erin Meyer lanceert in haar boek (Culture Map) twee begrippen om interculturele communicatie beter te bevatten.
Hoog contextuele communicatie is genuanceerd en gelaagd. De boodschappen zijn vaak impliciet, je moet tussen de regels doorlezen om te begrijpen wat er gezegd wordt. Culturen met hoog contextuele communicatie kennen vaak een lange geschiedenis met weinig invloeden van andere culturen. Eeuwenlang zijn er gewoontes opgebouwd die iedereen begrijpt. Veel spreekt voor zich en er zijn weinig woorden nodig.
Nederland, West Europa en Noord Amerika kennen grotendeels een laag contextuele communicatie. Berichten zijn expliciet, exact en simpel. Herhaling is enkel wenselijk als het de boodschap helpt te verduidelijken. Deze communicatie komt vaak voor waar veel culturen elkaar ontmoeten. Het is nodig te leren helder te communiceren, omdat het niet vanzelfsprekend is dat een ander weet wat je bedoelt. De laag contextuele communicatie van veel Nederlanders is een voordeel in het samenstellen van interculturele pioniersteams. Het is namelijk geen aanname dat iedereen weet waar je het over hebt.
Syrië kent een hoog contextuele communicatie. Als je dat weet, helpt het je om het Syrische gezin uit te leggen dat je liever thuis eet. Je denkt dat de uitnodiging om mee te eten expliciet is en dat het onbeleefd is deze af te slaan. De werkelijkheid zou wel eens anders kunnen zijn. Het hoort bij de Syrische cultuur om in ieder geval de uitnodiging te doen. De gedachte dat je daadwerkelijk mee eet, leeft vooral bij jou. Als je vriendelijk uitlegt waarom je niet aan kan schuiven, wordt dat ook geaccepteerd.
Er is veel meer te zeggen over multicultureel pionieren. Na aanleiding van de nichenetwerk dag is er daarom een boekenlijst samengesteld. Je kunt suggesties vinden om je verder te verdiepen.
Over een half jaar hopen we ook als niche netwerk weer samen te komen. Welkom!